De luchtoorlog boven Enschede

Plaquette voor Lancasterbemanning

Op 21 januari 2018 is het 75 jaar geleden dat er tijdens de tweede wereldoorlog een Australische viermotorige bommenwerper is neergestort aan de Noorderhagen op de plek waar nu het muziekcentrum staat.
De gehele bemanning is bij die crash omgekomen en ligt begraven op de Oosterbegraafplaats in Enschede. Op de grond is door een wonder slechts 1 gewonde gevallen. De villa van Ledeboer en enkel huizen aan de Noorderhagen zijn bij die crash afgebrand. Veel oudere Enschedeers herinneren zich hoe deze bommenwerper brandend boven de stad cirkelde.

Wat weinig mensen weten is dat het centrum van Enschede bij de crash aan een veel grotere ramp is ontkomen. De bommenwerper is namelijk neergeschoten op de heenweg naar zijn doel. De 2 ton zware luchtmijn die aan boord was is tegen de verwachting in niet ontploft tijdens de crash. Als dit wel was gebeurd dan waren alle gebouwen in een straal van 500 meter rondom de crashsite weggevaagd.

Op dit moment wordt gewerkt aan de voorbereidingen voor een plaquette die herinnert aan deze gebeurtenis en die de omgekomen bemanningsleden herdenkt. Deze plaquette zullen we precies 75 jaar na de crash onthullen. De plaquette zal later aan de buitenmuur van het Muziekcentrum worden bevestigd.

Programma onthulling

Wilt u aanwezig zijn?

Aanmelden is verplicht en kan via: info@secondworldwar.nl

Het programma begint om 14u.
Muziek, Speeches van Burgemeester Onno van Veldhuizen en Adrie Roding, Kranslegging
Locatie: Muziekcentrum Enschede
7511EK Enschede

Sponsoren

21 Januari 1943
Flight Sergeant Eduard (Ted) Vivian Laing

Britse bommenwerper stort midden in Enschede neer

Piloot Laing stort op 21 januari 1943 met de rest van zijn bemanning neer in het centrum van de stad. Al vroeg op de avond hoorden de bewoners van Enschede de bommenwerpers overkomen op hun route naar Duitsland. Om 19.30 werd er nog een vliegtuig gehoord en ook het luchtgevecht dat volgde was hoorbaar. Er ontstond een grote vuurbal die langzaam dichterbij kwam. Veel Enschedeers hebben het vliegtuig, dat in brand stond, boven de stad zien cirkelen. Het vliegtuig stortte neer aan de Noorderhagen, op de plek waar nu het Muziekcentrum staat. In die tijd stond daar de villa van Helmich Ledeboer. De villa brandde uit evenals enkele omliggende huizen. Onder de burgerbevolking viel slechts één lichtgewonde. De bemanning die bestond uit vier Australiërs en drie Britten had het vliegtuig niet kunnen verlaten en zij lieten allen het leven. Omdat de blockbuster bom die de Lancaster aan boord had niet tot ontploffing kwam bij de impact van de crash bleef het centrum van Enschede gespaard. Was deze 2 ton zware bom wel ontploft dan zou alle bebouwing in een straal van 500 meter zijn weggevaagd en was bijvoorbeeld de oude markt, zoals we die nu kennen er niet meer geweest.

Flight Sergeant E.V. (Edward Vivian) Laing. Photo credit: Vincent Laing. Lees meer over Flight Sergeant Laing in het boek zijn vriend en mede vlieger.

Het vliegtuig, de Lancaster W4335 F for Freddy, was om 17.43 opgestegen van de RAF basis Elsham Wolds in Engeland. Het was de bemanning enkele dagen eerder niet gelukt om op te stijgen tijdens een missie waarna ze een reprimande hadden gekregen van de wing-commander. Er waren die dag wel degelijk motorproblemen geweest. Deze problemen traden op de 21ste opnieuw op waardoor Laing, die deze missie, waar zijn crew op het laatste moment nog aan was toegevoegd, niet opnieuw durfde af te blazen. De bommenwerper steeg door de problemen pas op nadat de rest van de groep al enige tijd was vertrokken. Een eenzame bommenwerper was een gemakkelijk doelwit.

Keith Robert Webber. Photo credit: Australian War Memorial.

Piloot Feldwebel Kleinhenz en en radaroperator Uffz. Gampe schoten de Lancaster met hun nachtjager, een Messerschmitt Bf-110 neer. Zij behoorden tot de 8ste staffel van de 1e Nachtjager Gruppe die op vliegveld Twente gestationeerd was. Kleinhenz ontving hiervoor het ijzeren kruis 2e klasse. Op 4 april 1944 waren ze zelf betrokken bij een luchtgevecht en werden ze neergeschoten. Gampe kon op tijd het toestel verlaten. Kleinhenz lukte dat niet. Hij sneuvelde ten noorden van Otepeni, bij Boekarest. Gampe (zwaargewond) werd bij zijn landing met parachute bijna gelynched door de plaatselijke bevolking. Hij overleefde de oorlog.

De piloot van de Lancaster, Ted Laing werd geboren in het kleine dorpje Denmark aan de zuidkust van West Australië. Hij groeide gamen met twee broers en vijf zussen op, op een boerderij. Hij was een echte atleet en geliefd bij eenieder die hem kende. Na de middelbare school kreeg hij werk als leraar en gaf les op de lokale school. Toen de oorlog uitbrak meldde hij zich vrijwillig bij de Royal Australian Air Force. Hij werd piloot en vloog zijn eerste operationele missie in de nacht van 28 en 29 november 1942. Door een technisch mankement stortte het vliegtuig toen bijna neer.

Oosterbegraafplaats Enschede

Douglas George Williams. Photo credit: Australian War Memorial.

For our English visitors

On 21st January 2018 it will be 75 years since the Lancaster MK.I (W4335 PM-F) of the 103rd Squadron crashed in the middle of the centre of Enschede, The Netherlands. The seven members of the crew perished on the crash site. Four of the crewmembers where Australians who were in the RAAF. The other three came from Great Britain. The bomber crashed burning in the city centre. The bomber was on its way to Essen and had not yet dropped it's bombs. Although several houses burned down after the crash the city was spared a greater disaster because the blockbuster bomb on board did not explode during the crash and the fire that followed.

The crew is buried in Enschede. Years after the war a Music centre was build on the crash site. We will reveal a commemorative plaque on the 21st of January 2018 to tell the citizens of Enschede about this event and to commemorate the brave young men of the Lancaster crew. We do this because we feel it is important that younger generations who pass by the Music center know that the freedom which we enjoy was made possible through the sacrifice of young men like the crew of Lancaster W4335.

The unveiling ceremony will be held at the Music center that has been build on the crash site.

Unfortunately we have not yet been able to trace relatives of all the crewmembers. Any info is welcome.

<< Terug naar Luchtoorlog