LOCKDOWN LEESTIPS Boeken met betrekking op de Twense oorlogsgeschiedenis. Interessant om te lezen. Leuk om te geven deze feestdagen!

Duitse bezetting

Persoonsbewijs uitgegeven in Enschede

In het eerste jaar lijkt de bezetter zo gek nog niet. Voor het werk bij het aanleggen van de Fliegerhorst wordt goed betaald en ook op andere gebieden gedragen de Duitse soldaten zich over het algemeen netjes. Toch zijn er al snel regels die worden opgelegd. De identificatieplicht in september 1940, een uitgaansverbod van 24.00 tot 4.00 vanaf 31 oktober en aan het eind van het jaar werden de nodige paarden gevorderd door de Wehrmacht.

Nederlandse krijgsgevangenen weer thuis

Na de Duitse inval en de daaropvolgende demobilisatie waren veel Nederlandse soldaten naar Duitsland weggevoerd in krijgsgevangenschap. Anderhalve week later besloot Hitler op 1 juni als vriendschappelijk gebaar naar de Nederlandse bevolking dat de krijgsgevangen soldaten vrijgelaten zouden worden. De hogere officieren bleven wel in gevangenschap. Op 4 juni bereikte het nieuws Enschede en de spanning steeg bij de familieleden van de soldaten. Er werd in spanning gewacht maar er verscheen geen trein. Ook de dagen daarna bleef het stil. Uiteindelijk vanaf zondag 7 juni keerden de eersten van de 22.000 krijgsgevangenen weer terug via Oldenzaal en Zevenaar. De mannen die via Oldenzaal terugkwamen in Nederland werden opgevangen voor inkwartiering in Almelo, Hengelo en Enschede. In het volkspark werden de mannen opgevangen om geregistreerd te worden nadat ze uit de trein waren gestapt. Vele mannen hadden baarden van een maand en de Enschedese kappers hadden in het Volkspark hun handen vol. In de meidagen hebben achttien Enschedese soldaten het leven verloren. Twee van hen staan als vermist te boek. De Gemeente Enschede heeft een lijst met uit Enschede afkomstige soldaten opgesteld die tijdens de oorlog is omgekomen.

In het volgende jaar werden twee centrale keukens geopend in Enschede. De eerste tekenen dat er weloverwogen met de voedselvoorraad om moest worden gegaan. Meer zaken werden gevorderd zoals bijvoorbeeld metalen. In hetzelfde jaar werd het persoonsbewijs verplicht.

Kabelwacht

Nadat in de nacht van 19 en 20 juli 1941 twee telefoonkabels van de Wehrmacht werden doorgesneden aan de Haaksbergerstraat namen de Duitsers direct maatregelen en werd een kabelwacht ingesteld. Alle inwoners ouder dan 25 jaar moeten meehelpen aan het bewaken van de telefoondraden. De mannen worden in groepen ingedeeld en krijgen een oproep van de politie op welke dag en tijdstip ze op een bepaald traject worden verwacht. De gemeente krijg een boete opgelegd van 50.000,- gulden.

Deportatie

Op 13 september werden opnieuw kabels doorgesneden. Deze keer was de Duitse represaille desastreus. 71 mensen waarvan 68 joden werden gearresteerd. De joodse mannen werden op 15 september weggevoerd naar Mauthaussen. Voor het eind van het jaar was via de Sicherheidsdienst aan de Joodse Raad van alle weggevoerde mannen het overlijdensbericht doorgegeven. De ernst van de jodenvervolging door de Duitsers was schrikbarend duidelijk geworden. De kabelwacht werd op 23 december weer opgeheven. lees verder over de kabelwacht.

In 1941 werden door de gemeente 13 schuilkelders in de binnenstad aangelegd., o.a. Aan de Deurningerstraat en de markt. Elke schuilkelder had 50 plekken.

De gemeenteraad wordt in sept 1941 opgeheven.

Represailles
Als maatregel tegen sabotage en verzet hield de bezetter een aantal vooraanstaand Nederlanders in gijzeling. Enkele keren werden uit die groep gijzelaars geëxecuteerd om de bevolking schrik aan te jagen. De Enschedeers Jan Haantjes en Jacob van Veen waren onder de slachtoffers.

In mei 1942 begint de vordering van fietsen. De Joden hebben dan een maand eerder al hun fietsen in moeten leveren. Veel mensen probeerden een vrijstelling te krijgen. Er werden 3735 vrijstellingen uitgegeven. Op sept 1942 werd de vordering gestopt. Behalve fietsen werden ook auto's en gebouwen gevorderd.

Radiotoestellen

Om het luisteren naar de BBC tegen te gaan verbieden de Duitsers het bezit van radiotoestellen in 1943. Lees verder >>

Werken voor de Duitsers

Bekleidungslager der Fallschirmjager.

Nico Ter Kuile.

Grondwerker vliegveld Twente.

Technische noodhulp
Een van de organisaties van de bezetter. Lees verder >>

Geconfisceerd door de Wehrmacht

De Maere, tijdens de oorlog gebruikt als Kriegslazaret. Hospitaal.

De voormalige school aan de Kortenearstraat wordt tot midden 1944 gebruikt als opslagplaats voor het Duitse leger. Vanaf die tijd is het in gebruik als kriegslazeret, militair hospitaal voor de Duitse soldaten.

Het gemeentehuis van Lonneker aan de Hengelosestraat in Enschede. Fietsen die ingeleverd moesten worden werden hier opgeslagen.

Het huis van Sig Menko werd bezet door de Duitse Ortskommandant. Het hoofdkwartier van de SD in Enschede was hier gevestigd.

Het Memphis hotel, Tijdens de oorlog was hier het Wehrmachtsheim gevestigd, voor ontspanning van de Duitse officieren. De villa behoorde toe aan de broer van de heer Menko, de voorzitter van de Joodse Raad in Enschede.