GEFUSILLEERD
maar toch den dans ontsprongen
Over Enschede golft de bevrijdingsroes. Een allesoverheersende vreugde straalt van het gelaat van "Jan". Eindelijk weer vrij, eindelijk zijn onderduiktijd als PTT technicus voorbij. Zijn vreugde stijgt ten top, als hij hoort, dat zijn chef in Hengelo een karwei voor het geallieerde leger moet uitvoeren. Dat is een kolfje naar zijn hand en spontaan verzoekt hij hierbij te mogen helpen. Even komt er nog een schaduw over dit uitstapje, want voor zover bekend, is Hengelo nog niet bevrijd, maar de officier, die hen zal vergezellen, is hiervan zoo vast van overtuigd dat ze toch gaan. Helaas, Hengelo blijkt niet vrij te zijn.... Halverwege wordt hun auto aangehouden door een Duitse patrouille. De officier wordt onmiddellijk gearresteerd. Niemand heeft hem teruggezien....Jan en zijn chef frommelen nog gauw hun NBS-band en een paar bezwarende papieren weg, maar het helpt niet. 't Is spoedig duidelijk: ze worden als spion beschouwd en tenslotte belanden ze weer in Enschede in een muffe cel. Jan's chef die we Herman zullen noemen, tracht wat te slapen maar Jan kan geen rust vinden: 't schijnt dat hij een voorgevoel heeft van zijn naderend noodlot.
Op de gang wordt luid gesproken. Hij luistert in ademloze spanning. Als hij 't woord "vernichten" opvangt schijnt er iets in hem te breken. Hij weet het nu: dit is het einde.
Herman probeert hem tot andere gedachten te brengen maar 't baat niet.
Marche funèbre.
Midden in de nacht worden ze uit hun cel gehaald en buiten de stad gebracht. Er klinken een paar schoten, een doffe plof, dan doodse stilte. Weer klinkt er een schot. Er gaat een schok door Herman's lichaam. "Ben ik nu dood...?" priemt het door zijn denken. Maar dat kan niet, hij kan zich nog bewegen. Koortsachtig werken zijn hersenen. Laat je vallen, flitst her door hem heen. En hij viel, zoals hij meende dat een dodelijk gewonde vallen zou.Een met ijzer beslagen schoen geeft hem een ruwe schop, dan hoort hij hoe de beide beulsknechten zich verwijderen. Heeft toen misschien een beweging gemaakt of een zucht geslaakt? In ieder geval kwam een van de bandieten terug en vuurde van een paar meter afstand een kogel op zijn hartstreek. Maar als door een wonder ketste de kogel af op een doosje dat hij in zijn vestzakje droeg en... de kogel belandde zonder hem te kwetsen in 't andere vestzakje! Nu was de moordlust van dezen mof bevredigd. Samen stapten ze in een auto en verdwenen. Na een poos zag Herman met moeite kans overeind te komen. Hij was zwaar gewond maar hij leefde. Uitgeput door bloedverlies wist hij een boerderij te bereiken waar hem een vertrouwd adres gewezen werd waar hij liefderijk werd verpleegd. De kogel in zijn nek bleek wonder boven wonder geen edele delen te hebben geraakt.
Maar toen de eerste morgenschemering over de velden gloorde werd het ontzielde lichaam van Jan gevonden, met zijn nek en slaap doorboord door een verraderlijk schot.
Met een zekeren weemoedigen trots toont Herman thans nog aan zijn bezoekers twee littekens in zijn nek en een klein onaanzienlijk zwaar gedeukt doosje.
Artikel uit Vrije Twentsche Courant, Een uitgave van de Stichting "Het Parool" van maandag 1 April 1946
Bovenstaande is het verhaal van Jacob Môhlenpage, Môhlenpage is “Herman” in bovenstaand artikel en zijn collega is Derk Jan Harmelink “Jan”. Jacob Môhlenpage zorgde tijdens de oorlog voor het aftappen van de telefoonlijnen. Bij de bevrijding van Enschede komt hij als verbindingsman bij de Engelse staf en met een Engelse officier, hun chauffeur en zijn collega Harmelink vertekken ze op 2 april richting Hengelo. Halverwege Enschede en Hengelo worden ze gevangen genomen door Duitse soldaten. Nadat ze door de Duitsers zijn opgepakt worden ze naar het huis van bewaring in Almelo gebracht. Môhlenpage krijgt achter de begraafplaats op de Oude Wierdense weg een nekschot dat hem wonderbaarlijk genoeg niet dood. Harmelink zijn collega wordt wel gedood en wordt de volgende ochtend in Almelo op het Rietplein gevonden. Het besluit tot de liquidatie op de beide mannen wordt genomen door SD-Untersturfuhrer Hardegen en wordt uitgevoerd door de S.D.-ers Sanddock en Lotze en de Nederlandse S.D.-ers Schildhuizen.
Uit 4 mei speech in Almelo bij het oorlogsmonument in Almelo in 2012: "...En daar, in de Rietstraat, voor huisnummer 8, werd in de vroege ochtend van 4 april 1945 in de goot het lichaam gevonden van verzetsman Derk Jan Harmelink. Vermoord door de Duitsers. Nog diezelfde dag zou Almelo worden bevrijd door de Canadezen."
(bron: Overijssel bevrijd, 1994)
Link: Derk Jan Harmelink ligt begraven in Eibergen 
Ik hoor graag van u wat u van de website vindt.
Wanneer u informatie wilt delen is dat ook erg welkom.
Klik dan hier om mij te mailen.
Wilt u verder lezen over Enschede tijdens de tweede wereldoorlog?
Er zijn in de afgelopen tijd diverse interessante boeken uitgebracht:
- Knokploegen, Coen Hilbrink
- Twente 40-45, Jan Haverkate & Gerard Vaanholt
- Dirk van der Meer, De strijd van een verzetsman, Ties Wiegman
- Leven landschap, een cultuurgeschiedenis van het Lonneker Land en de vliegbasis Twenthe, Jan Schukkink
