LOCKDOWN LEESTIPS Boeken met betrekking op de Twense oorlogsgeschiedenis. Interessant om te lezen. Leuk om te geven deze feestdagen!

Bombardement 22 februari 1944

Verslag van het bombardement van 22 februari 1944 verstuurd door het verzet naar Bureau Inlichtingen in Engeland

Door een serie fouten werden zowel Nijmegen, Arnhem en Enschede gebombardeerd. Omdat er met name brandbommen op Enschede vielen was het aantal dodelijke slachtoffers relatief gezien nog beperkt, maar de schade was enorm.

8 Maart 1944

Bombardement Enschede

Tussen 13u20 en 13u30 vloog een formatie Amerikaansche bommenwerpers (ca. 34 stuks) in de richting Z-N over Enschede.
Er was geen luchtalarm gegeven. In verband met het uur kon worden opgemerkt, dat er velen waren die zich naar de fabriek begaven (schafttijd 12u-13-30).
Veel bewoners hebben gezien of menen gezien te hebben, dat het toestel dat aan kop vloog een oranje-rood lichtsein uitwierp, wat volgens “deskundigen”een teken is tot het afwerpen van bommen. Voor Hengelo werden reeds enkele brisantbommen uitgeworpen. Volgens het overgrote deel van der ooggetuigen werden de vliegtuigen niet aangevallen. Anderen hebben voordien wel schieten gehoord. Plotseling viel een regen van brandbommen en ook enkele brissantbommen op de stad neer. Terstond werd luchtalarm gegeven. De brisantbommen vielen op de Janninksweg en op de hoek van de 2e Veldkampstraat, allen op woonhuizen. Door de brandbommen werden in de volgende straten en wegen woningen vernield.

Zuid en Zuid-West

Kuipersdijk, Celebesstraat, Borneostraat, Wooldriksweg, Haaksbergerstraat, Broekheurneweg, Patmossingel, Janninksweg, 1e Veldkampdwarsstraat, Getfertstraat, Zwerinksweg, Denneweg, Weverstraat, Spinnersweg, Goormaatweg, Goormaatdwarsweg, Buitenweg, Usselerplein, Dr. Kosterstraat, Dr. Eeekmanstraat, Ruwerstraat, Esdoornstraat, Zuiderstraat.

Centrum

Langestraat, Oldenzaalsestraat, Kalanderstraat, Haaksbergerstraat, Havenstraat, Gronausestraat, Achter ’t Hofje, Knijphoekssteeg, H.J. van Heekplein, Zuiderhagen, Willemstraat, Alsteedestraat, Oranjestraat, Lindelaan, Bolstraat, Tromplaan, Parkweg, Kortenaerstraat, Emmastraat, Nieuwstraat.

Noord en Noord-west

Voortsweg, Postweg, Roomweg, Nachtegaalstraat, Nieuweluststraat, [..], Deurningerstraat, Mekkelholtsstraat, Drienerweg, Kottendijk, Boddenkampsingel, Boddenkampstraat, v.d. Cappellenstraat, Joan Coststraat.

Vele brandbommen werden tijdig geblust of vielen niet op huizen en fabrieken. Verder is het mogelijk, dat deze lijst niet geheel volledig is. In ieder geval is dit het voornaamste. In ’t totaal werden 821 woonhuizen totaal onherstelbaar verwoest; 340 woningen werden gedeeltelijk verwoest maar kunnen weer hersteld worden; 800 huizen waren beschadigd, maar blijven bewoond. Een bombardement op Enschede is niet uit te voeren zonder dat er huizen worden getroffen. Ook een bombardement, zonder dat er fabrienen worden getroffen is ook niet mogelijk.

Uitgebrand ...

3 Lagere scholen
1 Montessorischool
v.d. Ambachtschool – M.T.S. – Machinistenschool is 1/3 overgebleven.
De Openbare leeszaal-bibliotheek is uitgebrand. Kostbare collectie technische boeken vooral over textiel en muziekboeken is verbrand. Romans zijn gered.
2 kleine kerken zijn uitgebrand.
Aantal doden 40.

Getroffen industrie:

Blom confectie zeer zwaar getroffen
v. Thijn en Offerman confectie totaal verwoest
Roba confectie totaal verwoest
Schutte en ter Balk confectie totaal verwoest
Menko Roomweg Textielfabriek lichtbeschadigd
Spinnerij Roombeek Textielfabriek lichtbeschadigd
Menko Zuiderhagen Textielfabriek verwiest tevens het kantoor
Scholten Ververij beschadigd 30-40%
Enkele weermachtsmagazijnen gedeeltelijk uitgebrand
Jannink Haaksbergerstraat Weverij totaal verwoest
Spinnerij beschadigd
N.T. Kuile Bothof Textiel beschadigd
Blijdenstein Oosterstraat Textiel lichtbeschadigd
Serphos Munitieopslag zwaar beschadigd
Scholten en van Hoek Textiel zeer zwaar beschadigd
Handelsdrukkerij “Schaaf” totaal verwoest
Ortskommandantur totaal uitgebrand
Hebers Confectie zeer zwaar beschadigd
Bestema en Dijke Confectie zweer zwaar beschadigd
Rave Confectie totaal uitgebrand
Arke en te Berge Confectie zeer zwaar beschadigd
Roelofsen Cartonnage fabriek totaal verwoest
Brass confectie zwaar beschadigd
Het vroegere S.J. Menko is nu een weermachtsgarage hier werden 9 autobussen vernield. De fabriek is uitgebrand.
Straatsma Cartonage fabriek totaal verwoest
Paasbroodfabriek “Hollandia” totaal verwoest
Machinefabriek Sanders Veldkamp Kantoor en boeken verbrand
Holst Verffabriek uitgebrand
N.V. Hollandse Hoeden fabriek Nassaustraat verwoest
Bos en Lunter Dekenfabriek zwaar beschadigd
Slot Haaksbergerstraat Textielmachines uitgebrand
Bij veel confectiefabrieken zijn voorraden voor de Impex verbrand. Dit was geblokkerd goed, dat nog niet aan de Duitsers was afgeleverd.
23 manufacturenzaken zijn totaal verwoest.
10 Bakkerijen uitgebrand.
De Rotterdamse bank is ook uitgebrand.

Stemming in Enschede

Vooropgesteld moet worden, dat de Nederlandse bevolking zeer slechte schuilgelegenheid bezit bij luchtalarm, zodat zij door bombardementen meestal naar verhouding zwaarder getroffen wordt dna de Duitse. De slechte schuilgelegenheid is het van de stemming, dat wij van bombardementen niets te vrezen hebben. De Geallieerde vliegers zouden hoogstens en dan nog met de grootste voorzichtigheid in de bezette gebieden militaire doelen bombarderen. Inderdaad waren de meeste rampen ook een gevolg van neerstortende vliegtuigen of luchtgevechten. Hierover zette de bevolking zich gemakkelijk heen. Bij een luchtgevecht laten de Engelsen in uiterste nood hun bommenlast boven open veld los. De Amerikanen letten schijnbaar niet op waar zij zich bevinden. Bij het bombardement van 10 oktober 1943 melden ze dat het vliegveld bij Enschede gebombardeerd was. In werkelijkheid Enschede. 147 personen verloren toen hun leven. Toen de zgn. “terreur”aanvallen op Duitse steden begonnen waren er 3 meningen.
a. Mensen die graag zouden zien dat het Duitse volk van A t/m Z zou worden uitgeroeid.
b. Weergegeven in “trouw” van midden februari
c. Mensen die in hun haat tegen de geallieerden alles afkeuren. Hieronder behoren ook de mensen, die door de Duitse propaganda sterk misleid worden.
Na de aanval van 22-2-44 bestaat er onder de bevolking de vraag
a. Was dit een zogenaamde terreur-aanval
b. Is dit een aanval op industriele doelen
c. Is dit een vergissing.
Velen nemen in verband met de grote aanvallen op Nijmegen en Arnhem die in Enschede grote indruk gemaakt hebben, en in verband met de aard van de aanval aan dat het een zgn. terreuraanval is. In dit geval komt er bij de mensen een stemming dat de uitslag van de oorlog in geen verhouding staat tot de enorme verliezen m.a.w. Of je door de hond of door de kat gebeten wordt maakt geen verschil. Het is duidelijk dat de bevolking in dit geval gemakkelijk toegankelijk is voor de Duitse propaganda en dat deze stemming gedeeltelijk te danken is aan de Duitse propaganda. Bij een aanval op de industrie doelen wijzen verschillende mensen erop, dat in een stad als Enschede de schade en verliezen van de bevolking naar verhouding veel te groot is dan dat de industriele schade een aanval zou rechtvaardigen. Verder zegt men, dat Enschede en Almelo de Twentsche Textiel nijverheid na de oorlog als concurrent willen uitschakelen.
Men vraagt zich af, waarom worden in Nordhorn de Textielfabrieken gespaard. Het is moeilijk dit laatste af te leiden uit de bevolking of uit propaganda.
In geval van een vergissing wijst men op de slordige afwerking van de “Amerikaanse taxi-chauffeurs”en een stemming van weinig respect voor de kundigheid van de geallieerde oorlogsvoering. Het spreekt vanzelf, dat niet iedereen in een stemming tegen Engeland of Amerika komt. Vele mensen en wel een groot percentage is pro en willen niet oordelen, omdat ze weten dat ze niet bevoegd zijn. De gevolgen van het bombardement
a) Grote angst voor verdere bomaanvallen (in ’t verband met het vliegveld). Hierdoor wordt een trek naar het platteland merkbaar. Boerderijen en zomerhuisjes zijn veelal propvol iets wat niet alleen zijn reden vindt in de ontstane woningsnood. Het spreekt vanzelf dat de mensen niet direct in goede omstandigheden daar leven en dat er dikwijls grote moeilijkheden met ziekten en de voedselvoorziening zijn alhoewel de meeste mensen zich goed aanpassen. Door het slechte contact dat er door de maatregelen der bezetters met de Engelse berichtgeving bestaat (via de radio) doen fantastische geruchten de ronde. Hierdoor onstaan periodiek paniekstemmingen. N.B. Hierbij heb ik getracht zo objectief mogelijk de meningen van gevaarlijke stromingen weer te geven en behoef niet te vermelden, dat er nog vele mensen vol vertrouwen zijn over de werkzaamheden van onze bondgenoten. Aanvulling van Mark.
Door de bombardementen op fabrieken in Hengelo (Stork, Dikkers) hebben de Engelsen een zekere vermaardheid verworven wat betreft de trefzekerheid der Engelse piloten. De Amerikanen doen hier afbreuk aan.
Deze laatsten worden niet als soldaten beschouwd daar zij op zeer grote hoogte hun bommen lukraak afwerpen.
Er is hierdoor en min of meer anti-Amerikaanse stemming ontstaan.
Bij het bombardement van de 10de oktober werd door de Engelse zender op maandag in de morgen-uitzending verklaard, dat het vliegveld bij Enschede door een formatie Amerikanen was gebombardeerd. In werkelijkheid was Enschede getroffen (147 doden).
De algemene stemming is nog steeds pro-Engels en aan de berichtgeving wordt dan ook veel geloof gehecht. De Amerikaanse berichtgeving wordt echter met een korrel zout genomen.