Hengelo 1940 - 1945, Yad Vashem onderscheidingen
Al vroeg in de oorlog werden de eerste anti-joodse maatregelen getroffen. Deze maatregelen waren er in de eerste plaats op gericht om het joodse deel van de bevolking zo veel mogelijk te isoleren van de rest van de bevolking.In september 1941 werden 105 twentse mannen opgepakt als represaille nadat telefoonkabels van de Wehrmacht opnieuw door onbekenden waren doorgeknipt. Het was na de razzia van februari 1941 in Rotterdam de tweede grote razzia op Joodse mannen in Nederland. Bij de groep opgepakte mannen zaten ook .. Hengelose Joden. De hele groep werd op transport gezet naar Mauthausen, waar ze binnen enkele weken allemaal werden vermoord.
Voor de Joden in Hengelo die vooraf aan de Duitse inval in Nederland uit Nazi Duitsland waren gevlucht was het wel duidelijk dat ze na de Duitse inval van Nederland niet meer veilig waren, al waren er ook onder hen verschillenden die er vanuit gingen dat het risico kleiner was als ze naar de "werkkampen" in Polen gingen, dan wanneer ze zouden onderduiken.
In 1943 volgde de laatste anti-joodse maatregel waarbij de gehele provincie "judefrei" moest zijn.
Het was een kleine minderheid die het risico aandurfde om de joodse mensen die wel wilden onderduiken onderdak te bieden. Geen gemakkelijke opgave, waarbij men lang niet altijd vooraf kon inschatten wat de impact zou zijn en hoe lang het wel niet zou duren.
Een aantal van hen is na de oorlog door Yad Vashem uit Israël onderscheiden.
De volgende Hengeloërs werden door Yad Vashem erkend als Rechtvaardigen onder de Volkeren:
- Trijntje van Alewijk-Roffel
- Willem ter Beek & Ludowika ter Beek-Stahl
- Ruurd Boeijinga & Jacoba Boeijinga-Dieters
- Harmke de Boer-Baltjes
- Bertha ter Braak
- Brouwer
- Henk van Duijn & Catherine van Duijn
- Heuker Of Hoek Gerrit & Elizabeth (Exterkate)
- Jan Hoffman & Grietje Hoffman-Davenschot
- Gerrit Hoogland & Elisabeth Hoogland-Schaap
- Adrianus Meijer & Wilhelmina Meijer-Visser
- Harry Meyers & Dora Meyers-Kuiper
- Johannes Pompen; Dochter: Maria Jansen-Pompen
- Sieme Roffel & Akke Roffel-Klijnstra
- Willem Roffel & Antje Roffel-Wind
- Louise Schreinemachers-Matthes
- Sikko Vis
- Gerrit ten Voorde & Catharina ten Voorde-Hietbrink
- Gerrit ten Zijthoff & Antonia ten Zijthoff-Geelen
Een overzicht met alle achtergronden achter de Nederlandse Yad Vashem toekenningen is te lezen in dit dikke naslagwerk: Rechtvaardigen onder de Volkeren
Gerrit ten Voorde & Catharina(Martha) ten Voorde-Hietbrink
Gerrit Jan ten Voorde werkte als ketelreiniger bij de Nederlandse Spoorwegen. Samen met zijn vrouw Martha gaf hij enkele joodse mensen onderdak bij hen thuis. Hij was daarnaast ook actief bij het vinden van onderduikadressen voor andere joden en voor geallieerde vliegers. Het ondergrondse werk bestond verder uit het regelen van distributiebonnen voor de onderduikers en het verspreiden van het illegale blad De Waarheid.
Gerrit ten Voorde
Martha Hietbrink
Uitreiking van de onderscheiding
De Yad Vashem medaille
Op 5 juni 1944 stond de jodenjager en politieman Bronsma voor de deur. Hij was getipt over de aanwezigheid van joden in het huis. Op het moment van de overval had het gezin ten Voorde geen onderduikers in huis, maar Gerrit Jan werd wel meegenomen. Ten Voorde werd opgesloten in het Oranjehotel in Scheveningen. Via kamp Vught ging het vervolgens naar een kamp in Duitsland. Hij komt in Oranjenburg terecht en later in Bergen-Belsen waar hij in 1945 overlijdt. Martha zet in afwezigheid van haar man het werk voort. De joden die bij de familie ten Voorde een onderduikadres vinden overleven allen de oorlog.
Op 18 juni 2018 kreeg zoon Gerard Willem ten Voorde de Yad Vashem onderscheiding uitgereikt die was toegekend aan zijn ouders voor hun hulp aan joodse onderduikers tijdens de oorlog.
Heeft u zelf verhalen die u wilt delen? Neem contact op
<< Terug naar de Hengelo 1940-1945